Oleh: Olivia Miwil
KOTA KINABALU: Kerajaan Sabah menuntut kajian semula yang sewajarnya terhadap Perintah Semakan 1970 ke atas hasil negeri.Timbalan Ketua Menteri Datuk Seri Dr Jeffrey Kitingan berkata semakan itu adalah wajib mengikut Perlembagaan.
“Ia mesti diadakan antara kerajaan dan bukannya melalui Jawatankuasa Perundingan Bersama.
“Ia mestilah antara ketua-ketua negeri, dan bukannya ahli beberapa jawatankuasa. Perdana menteri dan ketua menteri Sabah mesti hadir di meja,” katanya dalam satu kenyataan.
Kitingan, yang merupakan presiden Parti Solidariti Tanah Airku, berkata Perintah Semakan Pertama 1970 di bawah Perkara 112D mengenai hasil Sabah adalah dokumen yang tersedia untuk umum.
Perintah Semakan 1970 dijadualkan diikuti dengan semakan kedua pada tahun 1974, tetapi ia tidak pernah berlaku.
Apabila semakan dibuat pada 1969, 40 peratus hasil bersih untuk Sabah dianggarkan kira-kira RM22 juta.
Hasilnya, jumlah semakan yang dipersetujui sebanyak RM20 juta pada masa itu, dengan peningkatan tahunan 7.5 peratus, adalah jumlah yang boleh diterima.
Bagaimanapun, selepas 48 tahun, jumlah itu sepatutnya jauh lebih besar daripada RM26.7 juta.
“Kami menuntut bukan sahaja semakan kewangan untuk pembayaran penuh 40 peratus hasil yang diperoleh Kerajaan Persekutuan di Sabah, tetapi juga pembayaran balik tunggakan berdasarkan formula yang dipersetujui sebelum ini iaitu peningkatan 7.5 peratus sejak 1974.
“Mengikut pengiraan saya, jumlah kompaun sebanyak 7.5 peratus tahun ini akan menghasilkan kira-kira RM1 bilion. Bayaran penuh hasil 40 peratus itu mungkin berbilion-bilion,” kata ahli parlimen Keningau itu.
Dalam ucapannya di Parlimen baru-baru ini, beliau telah menyatakan bahawa bayaran yang dirujuk oleh Menteri Hal Ehwal Sabah dan Sarawak Datuk Seri Dr Maximus Ongkili, iaitu lima kali ganda RM26.7 juta, tidak menjejaskan hak perlembagaan Sabah terhadap hasil 40 peratus itu.
“Sebab itu kerajaan Gabungan Rakyat Sabah menolak ‘penyelesaian’ yang dibuat oleh Parti Warisan dan kerajaan Pakatan Harapan sebelum ini sebanyak RM52 juta.
“Jika kita bersetuju dengan jumlah itu, itu bermakna kita menerima bahawa kerajaan Persekutuan boleh memintas Perlembagaan Persekutuan dan membayar kita sedikit, sambil mendakwa telah menunaikan kewajipan mereka,” katanya.
